فضا نگهدارنده ها در ارتودنسی، یکی از مهمترین تجهیزاتی هستند که کاربرد دارند. همان طور که از نامشان مشخص است، این تجهیزات باعث نگهداری فضای مناسب در دهان می‌شوند. استفاده از فضا نگهدارنده ها در ارتودنسی کودکان رایج است. بر خلاف تصور بسیاری از افراد که دندان‌های شیری را بی ارزش تلقی می‌کنند، این دندان‌ها بسیار مهم هستند. زمان از دست رفتن دندان‌ها نباید زودتر از موعد باشد. با این حال اگر زودتر از موعد دندان‌های شیری دچار پوسیدگی شود و یا به هر دلیلی از بین بروند، باید فضای خالی ایجاد شده توسط فضا نگهدارنده ها حفظ شود.
فضا نگهدارنده چیست؟
فضا نگهدارنده معمولاً یک قطعه فلزی استیل یا پلاستیکی است که در فضای خالی دندان از دست رفته قرار می گیرد و مانع حرکت دندان‌های اطراف به سمت جای خالی دندان می‌شود. درواقع با ایجاد فشار بین دو دندان اطراف دندان از دست رفته، فضای خالی را نگهداری می‌کند.
چرا از فضا نگهدارنده ها استفاده می‌کنیم؟
افتادن زودهنگام دندان‌های شیری کودکان، باعث می‌شود دندان‌های اطراف به سمت جایگاه خالی دندان حرکت کنند. اگر دندان‌های شیری به موقع بی افتند، دندان دائمی به موقع رویش می‌کند و فضای خالی را پر می‌کند اما افتادن زودهنگام دندان‌های شیری، باعث حرکت دندان‌های دیگر به سمت جایگاه خالی می‌شود و از آن بدتر، رشد دندان دائمی در همان جایگاه است که موجب کج شدن سایر دندان‌ها و حتی از دست رفتن دندان‌های سالم می‌شود. از این رو در این کودکان باید از فضا نگهدارنده ها استفاده کنیم.
چرا دندان‌های شیری زود می‌افتند؟
ممکن است زود افتادن دندان‌های شیری به ژنتیک فرد بستگی داشته باشد. گاهی بیماری‌های خونی یا متابولیسمی در کودکان باعث افتادن زودهنگام دندان‌ها می‌شود. عوامل دیگری همچون پوسیدگی شدید که در نتیجه استفاده بیش از حد از مواد قندی و چسبناک در کودکان به وجود می‌آید و یا ضربه ناگهانی که باعث از دست رفتن دندان شیری می‌شود، می‌تواند به زود افتادن دندان‌های شیری ختم شود.
انواع فضا نگه دار ها
فضا نگهدارنده ثابت
بیشترین نوعی از فضانگهدارنده ها که مورد استفاده قرار می گیرد، فضا نگهدارنده ثابت است. فضا نگهدارنده بند و حلقه، یکی از انواع فضا نگهدارنده ثابت است که بخش حلقه ای آن اطراف یکی از دندان‌ها قرار می گیرد و بند متصل به آن به دندان دیگر تکیه می‌زند. بدین ترتیب مانع حرکت دندان‌ها به سمت یکدیگر می‌شود. فضا نگهدارنده حلقه و بند می‌تواند به صورت یک طرفه و یا دو طرفه باشد. نگهدارنده های دو طرفه احتمال باز شدن و بلعیده شدن کمتری برای کودکان دارند از این رو متخصصین ارتودنسی بیشتر از آن استفاده می‌کنند.
فضا نگهدارنده سیم کمانی زبانی
نوعی دیگر از فضا نگهدارنده هایی که در ارتودنسی کودکان استفاده می‌شود، فضا نگهدارنده سیم کمانی زبانی است. در این حالت، دندان‌های عقبی فک پایین کودکان در هر دو سمت دهان از دست رفته اند و از دندان‌های کناری به عنوان تکیه گاه استفاده می‌شود. یک بند فلزی دور دندان‌های عقبی که به عنوان تکیه گاه انتخاب شده اند کشیده می‌شود و سپس یک سیم قوس دار، این دو دندان را به یکدیگر متصل می‌کند.
فضا نگه دار متحرک
این فضا نگهدارنده همچون ریتینرهای ارتودنسی است. برای این که فضا خالی نگهداری شود از یک قطعه مصنوعی که معمولاً پلاستیکی است استفاده می‌شود. این قطعه در بین فضای خالی همچون دندان قرار می گیرد.