دستگاه‌های فانکشنال در ارتودنسی
دستگاه فانکشنال برای ارتودنسی دندان‌ها استفاده می‌شود. این دستگاه برای کودکان دارای ناهنجاری که در حال رشد هستند استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها می‌توانند روی شکل، اندازه و موقعیت استخوان‌ها با وارد آوردن نیروهای طبیعی تأثیر بگذارند و ناهنجاری‌ها را درمان کنند. نام آن بر اساس ایجاد تغییر در عملکرد فکین و عضلات وابسته به آن انتخاب شده است.
چنانچه ارتودنتیست تشخیص دهد که کودک به این نوع درمان نیاز دارد، سفارش ساخت دستگاه مناسب او را خواهد داد. گاهی در این دستگاه‌ها اجزایی از دستگاه‌های ارتودنسی ثابت، متحرک و ابزارهای خارج دهانی نیز به کار می‌رود.
انواع دستگاه فانکشنال
دستگاه فانکشنال متحرک: دستگاه متحرک پرکاربردتر از نوع ثابت است و از قسمت‌های مجزای بالایی و پایینی تشکیل می‌شود. به علت دو تکه بودن و عملکرد هم زمان آنها به آن تویین بلاک گفته می‌شود. دستگاه‌های متحرک به وسیله خود بیمار گذاشته و برداشته می‌شوند.
دستگاه فانکشنال ثابت: اجزای این دستگاه روی قوس‌های دندانی ثابت و با کش‌هایی به دندان‌های آسیای فک بالا و پایین متصل می‌شوند. این دستگاه که به آن هربست گفته می‌شود مشکل عقب رفتگی فک پایین را با تحریک رشد فک اصلاح می‌کند.
درمان با دستگاه متحرک به همکاری والدین و کودک متکی است. به همین دلیل کودکانی که همکاری لازم را نداشته باشند، از نوع ثابت استفاده می‌کنند. نوع متحرک آن فقط برای تعداد معدودی از بیماران قابل استفاده است. دو راه حل هدگیر ارتودنسی و کشیدن دندان می‌توانند جایگزین ابزارهای فانکشنال باشند. اما در نهایت استفاده از هر کدام از این روش‌ها به نوع و شدت نقص و تشخیص متخصص بستگی دارد.
سن مناسب این درمان
سن مناسب درمان با این شیوه به نوع و شدت ناهنجاری وابسته است. بهترین زمان برای استفاده از درمان فانکشنال برای کودکانی است که هنوز در سن رشد هستند. بازه سنی این درمان ۶ تا ۱۴ سالگی است. به طور معمول، برای دختران بین ۱۰ تا ۱۱ سالگی و برای پسران بین ۱۱ تا ۱۲ سالگی بهترین سن درمان فانکشنال شناخته شده است.
مزایای این درمان
- زیبایی دندان‌ها و صورت
- جهت دهی مطلوب نیروهای فکی و دندانی
- بهبود تکلم
- اصلاح عملکرد عضلات صورت و دهان
- مرتفع ساختن نیاز به جراحی در آینده یا کاهش شدت فرآیند جراحی
- هزینه کمتر نسبت به جراحی فک و صورت
- کاهش نیاز به کشیدن دندان‌های دائمی در سنین بالاتر
معایب این درمان
- برخی کودکان در استفاده از دستگاه‌های فانکشنال همکاری نمی‌کنند. استفاده از آن برای بیماران از براکت‌ها مشکل‌تر است.
- زمان دقیق انجام این درمان از اهمیت برخوردار است. درمان زود هنگام اثربخش نخواهد بود. حتی ممکن است کودک مجبور به تحمل دوره درمانی طولانی شود. درمان دیر هنگام نیز نتایج ضعیف و پاسخ کم را در پی دارد.
- اگر این دستگاه به اندازه کافی استفاده نشود، درمان نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.
- بیمارانی که از دستگاه متحرک استفاده می‌کنند باید بدانند کنترل مسیر درمان در دست خود آنها است و اگر این همکاری کامل و درست انجام نشود، نتیجه درمان مطلوب نخواهد بود.
- شرط لازم برای موفقیت این درمان رشد استخوان است که هر چه در طی این دوره رشد بیشتری اتفاق بیافتد، درمان موفق‌تر خواهد بود.
اطلاعاتی درباره زمان استفاده از این دستگاه و طول درمان آن
دوره درمان با این دستگاه نیز به شدت مشکل و ناهنجاری بستگی دارد. اما به طور معمول درمان با آن 9 تا 12 ماه طول می‌کشد. بعد از آن به توصیه دندانپزشک متخصص دستگاه فقط باید در شب استفاده شود تا نتیجه درمان تثبیت شود.
عمل به توصیه‌های متخصص بسیار در نتیجه درمان تأثیر گذار است. این دستگاه باید به شکل تمام وقت به جز زمان‌های غذا خوردن و مسواک زدن استفاده شود. اگر در طی روز این دستگاه به اندازه کافی روی دندان‌ها باشد، نتایج به سرعت قابل مشاهده خواهند بود.