کمترین نامی که از تجهیزات ارتودنسی به گوش رسیده است، احتمالاً همین سیم قوس دار باشد که همگی با شکل و شمایل آن آشنا هستیم. سیمی که نقش مهمی در ارتودنسی دارد و یکی از مهمترین ارکان انجام ارتودنسی محسوب می‌شود. درواقع اگر سیم قوس دار ارتودنسی وجود نداشته باشد، براکت های ارتودنسی بی مصرف خواهند بود. در ادامه مقاله درباره سیم قوس دار و انواع آن بیشتر صحبت خواهیم کرد.
سیم قوس دار ارتودنسی چه نقشی در ارتودنسی ایفا می‌کند؟
ارتودنسی بر پایه وارد کردن نیرو به دندان‌های نامرتب و کج شده، عمل می‌کند. این نیرو در ارتودنسی ثابت، توسط سیم قوس دار ارتودنسی تنظیم می‌شود. سیم ارتودنسی از میان براکت ها عبور می‌کند و ارتودنتیست با تنظیم فشار از طریق سیم ارتودنسی، این نیرو را به براکت ها و سپس از براکت ها به دندان‌ها منتقل می‌کنند.
انواع سیم‌های ارتودنسی قوس دار
سیم قوس دار ارتودنسی یا به شکل ظاهری مقطع گرد است و یا مقطع آن شکل مستطیل و مربعی دارد.
- سیم مقطع گرد
سیم گرد ارتودنسی همان سیمی است که از ابتدا برای درمان ارتودنسی به کار می‌رود. این سیم انعطاف پذیر است و برای تراز کردن دندان‌ها به کار می‌رود. استفاده از سیم گرد در مراحل پیشرفته تر درمان، مناسب نیست چرا که سیم‌های گرد هیچ کنترل گشتاوری ندارند اما این سیم‌ها در آغاز درمان نیازهای بیمار را بر طرف می‌کنند.
- سیم مقطع مربعی
سیم‌های مقطع مربعی یا مستطیلی برای کنترل بهتر حرکات دندان‌ها استفاده می‌شود. این سیم‌ها انعطاف پذیری کمتری دارند اما استحکام بالایی دارند و به خوبی نیرو را به دندان‌ها منتقل می‌کنند.
سیم ارتودنسی از چه موادی تشکیل می‌شود؟
سیم ارتودنسی قوس دار از دو نوع ساختار تشکیل شده است. فولاد ضد زنگ و نیکل تیتانیوم موادی است که در ساختار این سیم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فولاد ضد زنگ در سیم‌های قوس دار
این نوع سیم قوس دار چندین دهه است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. همان طور که از نامش پیداست خاصیت ضد زنگی دارد و به هیچ عنوان زنگ نمی‌زند. فولاد ضد زنگ برای ارتودنسی کاربردی است چرا که به دندان‌ها آسیبی وارد نمی‌کند و عملکرد خوبی دارد اما به عنوان یک سیم مناسب ارتودنسی در نظر گرفته نمی‌شود. سیم فولاد ضد زنگ خاصیت الاستیکی دارد. در صورتی که سیم را خم کنید، به جایگاه اصلی باز نمی‌گردد. از این رو ارتودنتیست ها بیشتر از جنس دیگر سیم استفاده می‌کنند و تنها در موارد خاصی که نیاز به این نوع سیم باشد، از فولاد ضد زنگ استفاده می‌کنند.
سیم نیکل تیتانیوم
این سیم کیفیت بالایی دارد و برای درمان ارتودنسی بسیار مناسب است. اولین دلیل محبوبیت این سیم، منعطف بودن آن است. در صورتی که تغییری روی سیم ایجاد شود، مجدداً به حالت اولیه خود باز می‌گردد. این نوع سیم، همان سیمی است که در مراحل اولیه درمان ارتودنسی از آن استفاده می‌شود. برای فعال شدن سیم نیکل تیتانیوم باید حرارت لازمه به سیم داده شود و سپس مورد استفاده قرار گیرد.
سیم ارتودنسی چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
همان طور که گفته شد، سیم‌های ارتودنسی انواع گوناگونی دارند. سیم قوس دار ارتودنسی از همان ابتدای دوره برای دندان‌های نامرتب و کج مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس این سیم باید در اتصال به بریس ها تا حد زیادی منعطف باشد که در صورت خم شدن و وجود ناهمسانی در دندان‌ها، نشکند و یا تغییر شکل ندهد. از طرفی باید نیرویی را که باعث حرکت دندان‌ها می‌شود، به دندان‌ها اعمال کند. سیم‌های ارتودنسی در طول درمان چندین بار تعویض می‌شوند. هر چقدر دندان‌ها مرتب تر شوند، سیم‌های قوی تر با انعطاف پذیری کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد تا تسلط ارتودنتیست بر روی حرکت دندان‌ها بیشتر شود.
جنس سیم‌های ارتودنسی به گونه ای است که خاصیت ضد زنگی دارند و طعم فلز در دهان ایجاد نمی‌کنند تا جایی که بعد از مدتی بیمار متوجه وجود ارتودنسی در دهان خود نخواهد شد.