لبخند دریچه ای زیباست که برای آغاز دوستی و محبت بر روی فرد مخاطب گشوده می شود و هرچه این لبخند زیبا تر و گشوده تر باشد، مخاطب مشتاق تر خواهد شد. برای ارتباط و البته یکی از معیارهای مهم زیبایی لبخند، گوهرهایی به نام دندان هستند که زیبایی لبخند را دو چندان می کنند.
اما گاه دندان ها به دلایل مختلف ظاهری نامنظم و نامرتب دارند و فرد را دچار ناراحتی و احساس ناخوشایند می کنند، چه در ارتباط با دیگران و چه در کاربرد دندان که خرد کردن و آماده سازی مواد غذایی برای عمل هضم است و درست انجام نشدن این وظیفه توسط دندان مقدمات ناراحتی های دیگر را پدید می آورد.
این مشکل به شکل های گوناگون خود را نشان می دهد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
- خط میانی نابجا: هنگامی که دندان های فک بالا با دندان های فک پایین در خط وسط نامتقارن باشند
- فاصله: باز بودن بین دندان ها به دلیل کوچکی دندان یا بزرگی فک
- ازدحام: شلوغی و روی هم افتادگی دندان ها
- اوربایت یا دیپ بایت: دندان های فک بالا بیش از حد معمول جلو باشد
- کراس بایت: در هنگام بسته شدن دهان یک یا چند دندان پایینی در سطح داخلی دندان های فک بالا قرار می گیرد.
- اپن بایت: همپوشانی عمودی ناکافی در دندان های جلویی و فضای ایجاد شده بین دندان ها ی فک بالا و پایین در حالت بسته
- آندر بایت: جلوتر بودن دندان های فک پایین از دندان های فک بالا در حالت جویدن
به این منظور و برای آنکه این مشکلات برطرف شود مکانیسمی به نام ارتودنسی وجود دارد که به مروز زمان ناهنجاری دندان ها را برطرف می نماید.
نوع ارتودنسی با توجه به بررسی های تخصصی که توسط پزشک ارتودنیست انجام می شود مشخص می شود و پزشک در یک بازه ی زمانی مناسب با تحت نظر قراردادن بیمار و معاینه های منظم ناهنجاری های دندان را برطرف می کند.
انواع ارتودنسی شامل:
- ارتودنسی ثابت: شایع ترین نوع ارتودنسی است که از سیم، براکت و نوارها تشکیل می شود.
- ارتودنسی متحرک: این نوع ارتودنسی قابل جابجایی است و فرد می تواند در مواردی چون غذا خوردن آن را از دهان خارج کند.
- ارتودنسی دیمون: دارای مکانیسم کشویی هستند و ظاهر بهتری دارند و همراه با حرکت دندان حرکت دارند.
- ارتودنسی نامرئی: از قالب های پلاستیکی شفاف استفاده می شود و قابل دید نیست و هر دو هفته یکبار تعویض می شود.
- ارتودنسی لینگوال: در این ارنودنسی تمامی اجزاء پشت دندان به سمت زبان نصب می شود.
- ارتودنسی فانکشنال: برای بیمارانی استفاده می شود که فک بالا جلوتر از فک پایین است و توسط پلاک های متحرک فانکشنال انجام می شود و هم توسط دستگاه های ثابت.
در ارتودنسی نکات مهمی وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد که در اینجا به بخشی از آن اشاره می کنیم.
- بهتر است ارتودنسی در سنین پایین انجام شود، بدلیل آن که فک و استخوان بندی کودکان و نوجوانان انعطاف بیشتری دارد و این امر باعث می شود تاثیر درمان بیشتر و البته طول زمان درمان کوتاه شود.
- تشخیص اینکه شما به ارتودنسی نیاز دارید یا نه و به چه نوع از ارتودنسی احتیاج دارید تنها به نظر پزشک متخصص ارتودنسی نیاز دارد و هیچ یک از پزشکان دندانپزشک صلاحیت این تشخیص را ندارند.
- رعایت بهداشت دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی اهمیت بیشتری پیدا می کند زیرا خود ارتودنسی فضای مناسبی را برای جمع شدن خرده غذاها و ایجاد باکتری مهیا می کند که اگر درست و صحیح پاک سازی نشود عامل پوسیدگی دندان می شود.
- بهتر است درمان ارتودنسی به دور از عجله و شتاب انجام شود تا روند حرکت دندان ها درست انجام شود زیرا گاهی تغییرات ناگهانی باعث می شود که بدن عکس العمل مناسبی نشان ندهد و این درمان نتیجه ی مناسبی ندهد.
- در آغاز درمان ارتودنسی دردها و ناملایمتی های خفیفی ایجاد می شود که گاه بعد از چند روز برطرف می شود و گاه نیاز به تجویز داروست که البته باید تنها از طریق پزشک معالج تجویز شود.
- ارجحیت نوع ارتودنسی برای سنین بالا ارتودنسی ثابت است و برای سنین پایین 11 سال می توان از دیگر شیوه ها هم استفاده کرد.