از آن جایی که ارتودنسی درمان طولانی مدتی محسوب می‌شود، ممکن است بعد از اتمام درمان و یا حتی در طی درمان، شاهد عوارض و تغییرات منفی باشیم. یکی از نگرانی‌های مطرح‌شده در این مورد، تغییرات ریشه دندان بعد از ارتودنسی است. تغییراتی که شامل همه بیماران نمی‌شود اما افراد زیادی را ممکن است درگیر خود کند.
تغییرات ریشه دندان بعد از ارتودنسی چگونه است؟
بعد از ارتودنسی، ممکن است ریشه دندان با از بین رفتن بخش دنتین، مشخص شود. تحلیل لثه نقش مهمی در حساسیت ریشه دندان دارد. هنگامی که ریشه دندان به محیط بیرونی نزدیک تر می‌شود، کمترین تغییرات دمایی، باعث احساس درد در دندان‌ها خواهد شد. گاهی اوقات احتمال ایجاد تحلیل ریشه بر اثر عوامل ژنتیکی امکان پذیر است. در این صورت باید پیش از انجام ارتودنسی با دندانپزشک خود مشورت کنید.
چه عواملی باعث تغییرات ریشه دندان در طی ارتودنسی می‌شود؟
دندان‌ها در طی ارتودنسی در حال جابجایی هستند. اعمال فشار و نیروی غلط بین دندان‌ها نیز می‌تواند باعث تغییرات ریشه دندان‌ها شود. موارد دیگری همچون بیماری‌های آسم، شکستگی دندان و عوامل ژنتیکی نیز در تغییرات ریشه دندان تأثیرگذارند.
تحلیل ریشه دندان در ارتودنسی
تحلیل ریشه دندان یکی از عوارض درمان‌های ارتودنسی است که در برخی افراد ایجاد می‌شود. پیش از ارتودنسی، تحلیل ریشه دندان را در کودکی‌مان تجربه کرده‌ایم. در این صورت ریشه دندان برای ایجاد فضای کافی رشد دندان‌های جدید، از بین می‌رود و سلول‌های بدن، ساختار ریشه دندان اصلی را به مرور زمان، تحلیل می‌کنند. این یک اتفاق طبیعی است و نمی‌توان مانع آن شد اما تحلیل ریشه در ارتودنسی، علل دیگری دارد.
با این که احتمال این مورد بسیار کم است و تقریباً 5 درصد بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی هستند، با کوتاهی طول ریشه دندان مواجه می‌شوند اما باز هم نمی‌توان از این درصد چشم پوشی کرد. کوتاه شدن ریشه دندان‌ها در ارتودنسی به علت حرکت دندان‌ها در استخوان ایجاد می‌شود. دندان پس از حرکت در میان استخوان باید ثابت شود. اگر به هر دلیلی تحلیل استخوان فک ایجاد شود، شاهد تغییرات ریشه دندان خواهیم بود.
در ارتودنسی، دندان‌هایی که ریشه‌های غیرمعمولی دارند، بیشتر مستعد کوتاه شدن هستند. به طور کلی ممکن است فرد در طی ارتودنسی، دچار عدم تعادل متابولیسم کلسیم فسفات و بیماری متاستاتیک شود و در نهایت ریشه دندان‌های وی، کوتاه شود.
چه عواملی باعث تحلیل ریشه دندان‌ها می‌شود؟
همان طور که گفته شد، ارتودنسی ممکن است باعث ایجاد تحلیل ریشه دندان‌ها شود. در هر جابجایی دندانی، چه به صورت طبیعی و چه به صورت عمدی، ممکن است ریشه دندان‌ها تحلیل یابند. برای مثال اگر دندان‌های نیش، رشد کنند ممکن است باعث تحلیل ریشه دندان‌های مجاور شود. در تحلیل ریشه، شرایط پزشکی، سندروم ها، شکل ریشه دندان، مشکلات سیستمیک، مصرف مواد مخدر، بیماری کم کاری تیروئید، آسم و تراکم استخوان آلوئولار و موارد ژنتیکی نقش دارند.
چرا تشخیص به موقع تغییرات ریشه دندان مهم است؟
تغییرات ریشه دندان معمولاً بدون علائم است. تشخیص به موقع تحلیل ریشه دندان بسیار مهم است چرا که اگر دیر تشخیص داده شود، منجر به لق شدن دندان‌های سالم و در نهایت از دست رفتن آن ها می‌شود.
درمان تحلیل ریشه
دندانپزشکان باید تفاوت ریشه کوتاه طبیعی با ریشه کوتاه شده را دریابند. گاهی تشخیص این موضوع بسیار سخت می‌شود. متأسفانه از آن جایی که علت اصلی تحلیل ریشه مشخص نشده و تنها بخشی از این بیماری در ارتباط با تغییرات دندان‌ها در طی ارتودنسی است، درمان مشخصی برای این بیماری مطرح نشده است. بهترین روش درمان تغییرات ریشه دندان، پیشگیری از وقوع آن است.
از آن جایی که این فرایند بدون علائم است بهترین راه تشخیص آن بررسی تصاویر رادیوگرافیک است. بدین منظور باید هر شش ماه یک تصویر رادیوگرافی گرفته شود تا تغییرات ریشه دندان در این عکس ها بررسی شود. افرادی که ارتودنسی می‌کنند، بعد از توقف دندان‌ها و ثابت ماندن آن ها، کمتر دچار تحلیل ریشه دندان‌ها می‌شوند. ارتودنتیست در طول درمان بارها این موارد را بررسی می‌کند و در صورت نیاز، شاید درمان ارتودنسی را نیمه کاره رها کند تا دندان‌ها در جای خود مستحکم شوند.