خوشبختانه این روزها بیشتر از گذشته به مشکلات و ناهنجاری‌های فک و دندان توجه می‌شود. بیماران با مراجعه به متخصصین ارتودنسی سعی بر درمان به موقع ناهنجاری‌های دهان و دندان خود دارند. به طور کلی ناهنجاری‌های فک و دندان می‌تواند ریشه‌ای موروثی یا محیطی داشته باشد.
به عنوان مثال در صورتی که یکی از زوجین دارای دندان‌های بزرگ و زوج دیگر دارای فکی کوچک باشد، این امکان وجود دارد که فرزندشان هر دوی این ویژگی‌ها را از والدین به ارث ببرد. در چنین شرایطی والدین موظف هستند تا فرزندشان را به منظور معاینه و تشخیص به موقع عارضه‌های دهان و دندان نزد متخصص ارتودنسی ببرند.
همان طور که گفته شد، مشکلات دهان و دندان علاوه بر ریشه‌ای موروثی، می‌توانند جنبه محیطی داشته باشند. به عنوان مثال کودکی را تصور کنید که به دلیل پوسیدگی بیش از اندازه دندان‌های شیری ناچار به کشیدن آنها شده است و یا کودکی که به دلیل ضربه به فک دچار ناهنجاری شده است. این دست از کودکان به خاطر شرایط نامناسب محیطی مجبور هستند برای درمان ناهنجاری‌های فک و دندانشان، درمان ارتودنسی را در پیش گیرند. تغذیه نامناسب، عادت‌های اشتباه مانند مکیدن انگشت، مشکلات تنفسی و … از جمله دیگر عوامل محیطی هستند که بر سلامت دهان و دندان افراد تأثیر می‌گذارد.
با خطرات و عوارض درمان ارتودنسی بیشتر آشنا شویم
عده‌ای از افراد بر این باورند که نیازی به درمان ارتودنسی نیست و نامرتبی دندان‌ها هیچ‌گونه اجباری را برای درمان به وجود نمی‌آورد. این دسته از افراد باید بدانند که با کمک درمان ارتودنسی می‌توان به سلامت دندان‌ها کمک به سزایی کرد و از بروز بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان‌ها، مشکلات گوارشی و … جلوگیری نمود.
افرادی که دارای دندان‌های روی هم قرار گرفته هستند و به خوبی به بهداشت دهان و دندانشان توجه دارند، نمی‌توانند به طور ایده ال از دندان‌هایشان محافظت کنند. در چنین شرایطی امکان پوسیدگی دندان‌ها شدت می‌گیرد. لذا در این مواقع درمان ارتودنسی یک ضرورت قلمداد خواهد شد.
بسیاری از افرادی که قصد درمان ارتودنسی دارند، با این سؤال مواجه هستند که آیا این درمان با خطرات و یا عوارضی همراه است یا خیر؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که این درمان می‌تواند همانند سایر درمان‌ها با عوارض و یا خطراتی همراه باشد که البته با رعایت‌های بیمار و تخصص و تبحر متخصص ارتودنسی می‌توان آنها را به کمترین میزان ممکن رساند. در ادامه خطرات و عوارض احتمالی درمان ارتودنسی را ذکر خواهیم کرد.
- بازگشت درمان: در صورتی که درمان در سن مناسب انجام نشود و یا با متدهای دقیق و به روز و به دست متخصصین کار بلد صورت نگیرد، باید انتظار شکست درمان را داشت.
- آسیب رسیدن به بافت لثه: استفاده نادرست از ابزارهای ارتودنسی، زخم شدن لثه توسط براکت ها، سوختن لثه به خاطر استفاده از اسید اچ و… از موارد شایعی به شمار می‌روند که به آسیب رسیدن به بافت لثه منجر می‌شود.
- التهاب لثه: از دیگر مشکلات رایجی که در زمان درمان ارتودنسی بروز پیدا می‌کند، التهاب لثه است. این مشکل رایج ریشه در بی‌توجهی بیمار به بهداشت دهان و دندانش دارد. لذا می‌توان با عملکردی صحیح و نگاهی دقیق به بهداشت دهان و دندان از بروز این عارضه جلوگیری کرد.
- طولانی‌تر شدن دوره درمان: به طور کلی درمان ارتودنسی 18 الی 24 ماه به طول خواهد انجامید. اما مشکلاتی از قبیل: عدم همکاری بیمار، ملاحظه کاری در درمان، سایر بیماری ها و… می‌تواند در طولانی‌تر شدن این دوره تأثیرگذار باشد.
- از دست رفتن مینای دندان‌ها: توجه به بهداشت دهان و دندان در زمان درمان ارتودنسی شدت می‌گیرد. زیرا هرگونه بی‌توجهی به این موضوع در طول دوره درمان می‌تواند خطر پوسیدگی دندان‌ها را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
- تحلیل رفتن ریشه دندان‌ها: تحلیل ریشه در درمان ارتودنسی از عارضه‌های این درمان به حساب می‌آید که خوشبختانه در اکثر مواقع با خطرات قابل توجهی همراه نیست. به طور کلی استعداد ژنتیکی تأثیر به سزایی در شکل‌گیری این عارضه در درمان ارتودنسی دارد.
موارد فوق از جمله شایع‌ترین خطرات و عوارض درمان ارتودنسی به شمار می‌روند. به طور کلی یک متخصص ارتودنسی اخلاق مدار موظف است پیش از شروع درمان بیمار را از خطرات احتمالی درمان آگاه سازد و در صورت رضایت بیمار روند درمان را در پیش گیرد. در واقع تصمیم نهایی با بیمار است که پس از بررسی دقیق سود و زیان درمان را برای خودش مشخص کند و سپس با رضایت کامل به منظور درمان اقدام نماید. البته ناگفته نماند که اطمینان خاطر بخشیدن ارتودنتیست به بیمار می‌تواند بر نحوه تصمیم‌گیری وی تأثیر به سزایی داشته باشد.