سپراتور یا جداکننده ارتودنسی، به طور خلاصه یک حلقه پلاستیکی یا فلزی است که باعث ایجاد فاصله بین دندان ها می شود.
در چه مواردی لازم است از سپراتور یا جدا کننده ارتودنسی استفاده شود؟
در برخی موارد که متخصص ارتودنسی، استفاده از بند ارتودنسی را تجویز میکند، فضای کافی برای نصب بند، در میان دندان های آسیاب وجود ندارد. برای رفع این مشکل از وسیله ای به نام سپراتور یا جدا کننده استفاده می شود.
سپراتور یا جدا کننده ارتودنسی چگونه عمل می کند؟
سپراتور وسیله بسیار ساده ای به شکل یک حلقه پلاستیکی یا فلزی است. جداکننده (سپراتور) در میان دندان های مورد نظر قرار گرفته و طی مدت کوتاهی فاصله لازم برای نصب بند ارتودنسی را ایجاد می کند. معمولا جداکننده در حدود یک تا دوهفته در میان دندان ها باقی می ماند و به دلیل فشاری که به دندان های مجاور خود وارد آورده، بین آنها فاصله ایجاد می کند. معمولا پس از این که فاصله لازم ایجاد شد، جدا کننده خود به خود از میان دندان ها خارج می شود. پس از اینکه فاصله کافی بین دندان ها ایجاد شد، بند و دستگاه های ارتودنسی نصب شده و درمان آغاز می شود.
بند ارتودنسی چیست؟
همانطور که گفتیم در بعضی موارد متخصص ارتودنسی تصمیم می گیرد از بند ارتودنسی برای درمان بی نظمی دندان ها استفاده کند. بند ارتودنسی یک حلقه فلزی است که معمولا برای دندان های مولر یا آسیاب به کار می رود و به وسیله سیمان مخصوص ارتودنسی ثابت می شود. این وسیله به دلیل استحکام و مقاومت بیشتر، نقش حمایت کننده را برای براکت و سیم ارتودنسی ایفا می کند. البته امروزه کمتر از بند های فلزی برای ارتودنسی استفاده می شود و جایگزین های جدیدی مانند تیوب به جای آن عرضه شده است.
آیا استفاده از سپراتور یا جداکننده ارتودنسی درد به همراه دارد؟
معمولا استفاده از جداکننده در روز های اول باعث ایجاد حس درد و ناراحتی می شود. این حس درد به دلیل فشاری است که سپراتور به دندان های مجاور خود وارد می کند. حس درد در این هنگام طبیعی است و ظرف مدت چند روز برطرف خواهد شد؛ بنابراین فرد نباید به دلیل ناراحتی جداکننده را از دهان خارج کند. ممکن است در حین استفاده از سپراتور، احساسی مشابه حس گیر کردن غذا بین دندان ها به فرد دست بدهد، در این صورت لازم است تا از دست کاری کردن دستگاه خودداری شود تا جداکننده بتواند به درستی کار خود را انجام دهد.
رعایت بهداشت و مراقبت های لازم در هنگام استفاده از سپراتور ارتودنسی
دوران استفاده از جداکننده یا سپراتور ارتودنسی، دوره کوتاهی در حدود یک تا دو هفته است؛ اما لازم است برای حفظ سلامت و بهداشت دهان و دندان و احساس راحتی بیشتر، نکات خاصی رعایت شود:
- بهتر است از میوه ها و غذاهای نرم، استفاده شود.
- لازم است جویدن مواد غذایی با حوصله و به آرامی انجام شود تا جداکننده از میان دندان ها خارج نشده و احساس درد و ناراحتی کمتری ایجاد شود.
- در مدت استفاده از جداکننده امکان نخ کشیدن برای دندان هایی که سپراتور روی آن ها نصب شده وجود ندارد. بنابراین لازم است از خوردن خوراکی های چسبنده مانند چیپس، پفک، ذرت بوداده و تافی ها خودداری شود.
- در مدت استفاده از جدا کننده امکان استفاده از خلال دندان برای دندان هایی که سپراتور روی آن ها قرار گرفته، وجود ندارد؛ زیرا باعث جا بجایی یا خارج شدن آن از میان دندان ها شده و درمان را با شکست مواجه می کند.
- لازم است در طول مدت استفاده از سپراتور ارتودنسی تا حدامکان از گاز زدن مواد غذایی پرهیز شود. بهتر است میوه ها و خوراکی ها به صورت قطعات کوچک مصرف شوند.
- مسواک زدن یکی از مهم ترین اصول رعایت بهداشت دهان و دندان است و لازم است در طول دوره درمان ارتودنسی با جدیت بیشتری به آن پرداخته شود. عدم رعایت بهداشت در درمان ارتودنسی باعث پوسیدگی دندان و ایجاد جرم و پلاک میکروبی شده و علاوه بر اتلاف وقت و هزینه، مشکلات بسیاری برای سلامت فرد ایجاد خواهد کرد. اصولا پیش از شروع درمان ارتودنسی باید دندان ها از نظر وجود پوسیدگی کنترل شده و در صورت لزوم ترمیم شوند.