افرادی که درمان ارتودنسی را انجام می‌دهند، به طور معمول دچار مشکلاتی در روزهای اول ارتودنسی می‌شوند. این مشکلات به چند دلیل ایجاد می‌شود و کاملاً طبیعی است. از آن جایی که تجهیزات جدیدی وارد دهان شما می‌شود و قرار است چند سال مهمان دهان شما باشند، دور از ذهن نیست که در روزهای اول به این تجهیزات عادت نداشته باشید و مشکلاتی برایتان به وجود آید اما بعد از چند روز به این تجهیزات عادت می‌کنید و مشکلات ناشی از آن برطرف می‌شود. در ادامه با مشکلاتی که در روز اول ارتودنسی مواجه خواهید شد، همراهتان هستیم.

درد در روز اول ارتودنسی

 به طور طبیعی دندان‌ها در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و معمولاً فشار خاصی به یکدیگر وارد نمی‌کنند اما با انجام ارتودنسی و استفاده از تجهیزات آن همچون براکت و سیم، یک نیرو و فشار روی دندان‌ها ایجاد می‌شود تا باعث حرکت دندان‌ها شود. میزان نیرو و جهت آن، توسط ارتودنتیست کاملاً محاسبه می‌شود تا در نهایت، دندان‌های صاف و ردیف شده ایجاد شود. از آن جایی که این نیرو در روز اول قابل درک است، درد نیز احساس می‌شود. دندان‌ها حدوداً سه تا چهار روز کمی درد و ناراحتی را احساس می‌کنند. به هیچ عنوان مسکن‌ها را سرخود مصرف نکنید چرا که ممکن است لثه شما دچار خونریزی شود. معمولاً ارتودنتیست، به شما یک داروی مسکن تجویز می‌کند تا در روزهای اول ارتودنسی درد خود را کاهش دهید.

جداکننده‌ها در ارتودنسی

یکی دیگر از مواردی که باعث ایجاد مشکل در اولین جلسات ارتودنسی می‌شود، استفاده از جداکننده‌ها است. جداکننده‌ها حلقه‌هایی هستند که در بین دندان‌ها قرار می‌گیرند و پیش از انجام ارتودنسی، معمولاً باید از آن ها استفاده کرد. جداکننده‌ها نیز همچون تجهیزات دیگر ارتودنسی باعث ایجاد فشار و درد در روزهای اول ارتودنسی خواهند شد.

حساس شدن لب ها

بعد از این که براکت ها و سیم و دیگر تجهیزات ارتودنسی وارد دهان شد، شاهد حساس شدن لب ها و آزردگی آن ها خواهیم بود. درواقع لب های فرد ارتودنسی شده هنوز به این تجهیزات عادت نکرده و مدام با تجهیزات ارتودنسی در تماس خواهد بود. ممکن است کمی تورم در پشت لب ها و گونه‌هایتان احساس کنید که در روزهای اول این مورد کاملاً طبیعی است. از آن جایی که در ارتودنسی ثابت، گاهی اوقات سیم‌ها و براکت ها موجب خراشیدگی لب ها می‌شود، ارتودنتیست تکه ای از قطعات موم دندانپزشکی را در اختیار بیمار قرار می‌دهد تا روی محل آزاردهنده قرار دهد و از آن بکاهد. پس از نصب دستگاه باید چند روزی صبر کنید تا به ارتودنسی عادت کنید.

تکلم دشوار

از آن جایی که قطعات وارد شده در دهانتان کاملاً جدید است و هنوز عادت نکرده اید، ممکن است تکلم شما تحت تأثیر قرار گیرد و برخی از حروف ها را به خوبی نتوانید ادا کنید. بعد از چند روز این مورد کاملاً برطرف می‌شود و شما می‌توانید به صورت عادی صحبت کنید.  با این حال هر بار که تغییرات جدیدی روی دندان‌هایتان ایجاد می‌شود، ممکن است دچار این مشکل زود گذر شوید.

رژیم غذایی جدید

یکی دیگر از مشکلاتی که در طول دوره ارتودنسی با آن مواجه هستیم و در روزهای اول شاید سخت تر باشد، رژیم غذایی جدیدی است که باید رعایت کنیم. براکت ها روی دندان می‌چسبند و از آن جایی که براکت ها بسیار ظریف و حساس هستند، باید در رژیم غذایی خود، تغییراتی را ایجاد کنید. هر گونه گاز زدن مواد غذایی خام، همچون بلال، میوه، ساندویچ و … که تقریباً سفت هستند، باعث برهم ریختگی دندان‌ها می‌شوند. خوردن مواد غذایی سفت همچون ته دیگ نیز در این دوره ممنوع است. مواد غذایی چسبنده همچون آدامس، گز و … نیز نباید در دوره ارتودنسی مصرف شود. همه این موارد به دلیل بر هم خوردن نظم براکت ها و عدم پاکسازی مناسب دندان‌ها، گفته می‌شود. در دوره ارتودنسی، رعایت بهداشت دهان اهمیت ویژه ای دارد و اگر این مواد غذایی در بین دندان‌ها بروند و به آن ها بچسبند، به سختی می توان، آن ها را تمیز کرد.

سالیانه افراد بسیاری در سراسر دنیا تحت درمان ارتودنسی قرار می گیرند و عده ای فراوانی نیز قصد شروع این نوع از درمان را دارند. اما با توجه به نوع این درمان و آشکار بودن آن این سوال پیش می آید که طول درمان ارتودنسی چقدر است و فرد تا چه مدت باید این ابزار درمان را در فضای دهان خود داشته باشد.

پاسخ دادن به این سوال مهم مستلزم بررسی موارد گوناگون توسط دندانپزشک است و بهترین فرد برای پاسخ اوست که با بررسی های گوناگون و با توجه به وضعیت فرد بیمار زمان را مشخص می نماید که میتواند برای هر فرد متفاوت باشد.

شرایط و عوامل موثر در طول درمان ارتودنسی

 نوع و شدت ناهنجاری فک و دندان:

درجه شدت، که به آن مال‌اکلوژن (اختلالات فکی و دندانی)  هم گفته می‌شود، یکی از عوامل تعیین کننده طول مدت درمان ارتودنسی است. در مواردی که دندان‌ها شلوغ هستند یا بیرون زده‌اند و بدون کمک لب‌ها در دهان جا نمی‌گیرند، مدت زمان درمان ارتودنسی اهمیت می‌یابد. همچنین، زمانی که فک‌های بالا و پایین با تأخیر رشد کنند یا به صورت هماهنگ رشد نکرده باشند نیز مرتب کردن دندان‌ها بیشتر طول می‌کشد. برای همین، همه بیماران از لحاظ الگوهای اسکلتی و دندانی ارزیابی می‌شوند تا درجه شدت مال‌اکلوژن در آن‌ها مشخص شود.‌

 سن درمان:

سنی که در آن درمان ارتودنسی انجام می‌دهید نقش زیادی در تعیین طول مدت درمان ایفا می‌کند. هر چه جوان‌تر باشید براکت سریع‌تر می‌تواند دندان‌های شما را حرکت دهد. علت این است که بافت‌ها و استخوان‌های کودکان هنوز در حال رشد است و سازگاری آن با تغییراتی که اعمال می‌شود، سریع‌تر بوده و به زمان کمتری نیاز دارد. از طرفی بافت‌ها در صورتی که کاملاً سالم باشند، واکنش آنها به اعمال نیرو بسیار بهتر خواهد بود و از طرفی سلامت لثه و استخوان با افزایش سن کاهش می‌یابد. با این حال فرایند مکانیکی مورد استفاده برای حرکت دادن دندان‌ها در کودکان و بزرگسالان تفاوتی ندارد بنابراین در صورتی که سن رشد تمام شده باشد، تفاوت زیادی بین افراد جوان و مسن وجود ندارد

نوع براکت مورد استفاده در درمان:

امروزه انواع مختلف براکت و سیستم ارتودنسی برای افراد و شرایط مختلف وجود دارد. انتخاب نوع براکت ممکن است بر روند درمان و سرعت آن تأثیر بگذارد. برخی از سیستم‌های براکت مانند براکت فلزی سریع‌تر و کارآمدتر عمل می‌کنند. با این حال برخی بیماران ترجیح می‌دهند از براکت سرامیکی یا نامرئی استفاده کنند اگرچه طول درمان کمی بیشتر می‌شود.

بهداشت و سلامت دهان و دندان:

در دورانی که براکت در دهان دارید، ارتودنتیست دستورالعملی برای مراقبت از سلامت دندان‌ها و لثه به شما می‌دهد. رعایت این دستورالعمل کمک می‌کند در طول درمان دچار عفونت لثه و مشکلات دیگر نشوید چرا که هر گونه مشکلی که در دهانتان ایجاد شود، می‌تواند درمان را طولانی‌تر کند. التهاب لثه و پوسیدگی دندان ناشی از ضعف بهداشت باعث می‌شوند ارتودنتیست سرعت درمان را کاهش دهد تا مشکلات دندانی شما را برطرف نماید.

مصرف دارو:

برخی از داروها می‌تواند بر سرعت حرکت دندان تأثیر بگذارند. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، استامینوفن و آسپیرین در صورتی که زیاد مصرف شوند، می‌توانند سرعت  حرکت دندان را کند کنند. همچنین در مورد فلوراید، استروژن، کورتیکو استروئید و داروهای سرکوب‌ کننده سیستم ایمنی نیز این امر صادق است. از طرفی داروهایی مانند هورمون تیروئید و ویتامین دی نرخ حرکت دندان را افزایش می‌دهند. با این حال بدون تجویز پزشک هرگز نباید مصرف دارویی را متوقف و یا شروع نمایید.

انجمن ارتودنتیستهای ایران با بهره گیری از حضور دندان پزشکان حاذق و با تجربه و استفاده از تکنولوژی های پیشرفته این امکان را مهیا می کند تا شما با خیالی آسوده طول درمان ارتودنسی خود را طی نمایید و بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی به لبخندی دلنشین تر از قبل دست پیدا کنید.

شاید آشناترین شیوه ی درمان در علم دندانپزشکی که افراد مختلف در مورد آن اطلاعاتی دارند ارتودنسی باشد و دلیل آن را نیز می توان شکل ظاهری آن دانست که از سیم و براکت در آن استفاده می شود.

سیم و براکتی که چه در ذهن بیننده و چه آن که قرار است تحت درمان قرار بگیرد این سوال را تداعی می کند که آیا استفاده از این وسایل برای فرد ملال آور و ناراحت کننده نیست؟ آیا این شیوه ی درمانی که ظاهری خاص و ویژه دارد دردناک هم هست؟

مطلبی که باید در ابتدای پاسخ به این سوالات به آن اشاره کرد این است که به هرحال ، رفع هر نقیصه و عیبی همراه با درد می باشد ، اما میزان این درد در موارد و موضوعات مختلف ، متفاوت است.

ارتودنسی یک درمان زمان بر است و از آن جا که دندان های نامنظم با بریس و سیم تحت فشار قرار می گیرند تا در جایگاه مناسب قرار بگیرند، بنابراین این کشش و فشار لاجرم کمی دردناک است.

هرچند دستگاه های پیشرفته میزان این کشش و فشار را مشخص می کنند و برای هر فرد متفاوت خواهد بود.

درد ناشی از ارتودنسی مطمئنا یک درد عذاب آور و شدید نیست و شاید بتوان گفت یک احساس ناخوشایند برای قرار گرفتن جسمی خارجی در دهان است که بعد از چند روز برای فرد تحت درمان عادی و طبیعی می شود و هیچ حس درد و نامطلوبی ندارد.

متخصص ارتودنسی با بررسی هایی که انجام می دهد و با توجه به شرایط بیمار ممکن است برای تحمل درد اقدام به تجویز مسکن کند که البته فقط متخصص این چنین اختیاری را دارد و باید از مصرف خودسرانه ی دارو خصوصا آسپرین اجتناب کرد.

ممکن است فرد هیچ احساس دردی نداشته باشد اما دکتر تشخیص دهد برای کاهش حس نامطلوب در فرد باید آدامس های بدون قند یا موم ارتودنسی استفاده شود تا انطباقی بین لثه ها و دندان ها با براکت وسیم ارتودنسی ایجاد شود.

وجود موم های مخصوص که متخصص همراه ارتودنسی در اختیار فرد قرار می دهد تا در صورت احساس درد در نقاط دردناک قرار دهد.

نکته ی دیگر آنکه استفاده از دهان شویه ها نیز می تواند کمک زیادی به کاهش این حس ناخوشایند در گونه ها و لثه ها بکند.

و اینکه شما می توانید با رعایت چند توصیه ی کوچک که در ادامه می گویم مسیر درمان ارتودنسی را هرچه راحت تر پشت سر بگذارید.

• رعایت بهداشت دهان و دندان مهم ترین نکته در مسیر درمان ارتودنسی و کاهش درد محسوب می شود که برخی از افراد به خاطر سخت بودن رعایت این بهداشت از آن منصرف می شوند و همین باعث ایجاد التهابات و عفونت های لثه می شود و مشکلات بسیاری را برای فرد تحت درمان ایجاد می کند.
• توصیه ی می شود در طول درمان مخصوصا روزهای اول از غذاهای نرم ، لبنیات و نوشیدنی های خنک استقاده شود و از غذاهای سخت و سفت و چسبنده پرهیز شود.

رعایت این نکات ساده و البته مهم باعث می شود که طول درمان شما با کمترین تنش و مشکل طی شود و پس از مدتی لذت برخورداری از دندان های منظم و زیبا بهره مند شوید و دیگران را به لبخندی شیرین و زیبا میهمان کنید.

 

 ارتودنسی پیشگیری در کودکان 

یکی از مواردی که ممکن است مانع از مراجعه والدین برای معاینه دندان‌های کودکان برای انجام ارتودنسی شود، درد است. والدین به ویژه مادران تحمل درد کشیدن و ناراحتی فرزندشان را ندارند.

درمان ارتودنسی با توجه به مکانیسمی که دارد و کاری که روی دندان‌ها انجام می‌دهد با درد همراه است. با توجه به تفاوتی که فک و دندان‌های کودکان با بزرگسالان دارد، ممکن است این درمان برای آنها نیز با درد همراه باشد. البته درد در این شیوه درمانی به عوامل مختلفی بستگی دارد.

ارتودنسی پیشگیری چیست؟

ارتودنسی که در سنین ۶ یا ۷ سالگی و در ابتدای رشد دندان‌های دائمی در دهان کودک انجام می‌شود، ارتودنسی پیشگیری نام دارد. زیرا با آن جلوی به وجود آمدن بسیاری از اختلالات در بزرگسالی گرفته خواهد شد.

به دلیل این که در کودکی فک همچنان در حال رشد است، از این عامل می‌توان برای حرکت دادن دندان‌ها و سرعت بخشیدن به درمان ارتودنسی استفاده کرد. 

در چه مواردی از ارتودنسی برای کودکان استفاده می‌شود؟

• داشتن مشکل در جویدن غذاها
• تنفس با دهان
• مکیدن انگشت
• از دست دادن زود هنگام دندان‌های دائمی
• داشتن دندان اضافه
• نامرتبی، به هم فشرده بودن یا فاصله داشتن دندان‌ها
• جلو یا عقب بودن فک بالا یا پایین
• گاز گرفتن مدام گونه‌ها
• قرار نگرفتن دندان‌های فک بالا و پایین به درستی روی هم
• بی تقارنی در صورت
• دندان قروچه

 

آیا درمان ارتودنسی دردناک دارد؟

درد ناشی از درمان ارتودنسی در واقع پاسخی کاملاً طبیعی است که بدن فرد نسبت به تغییرات نشان می‌دهد. فشاری که دستگاه‌های ارتودنسی بر دهان وارد می‌کنند موجب درد می‌شود.

بیشترین درد در ارتودنسی در روزهای نخست است. عوامل مؤثر بر درد عبارتند از:

• جنسیت
• سن
• آستانه درد
• استرس

عوامل تأثیر گذار بر کاهش درد ناشی از ارتودنسی پیشگیری

• رژیم غذایی
• داروهای مسکن
• بهداشت دهان و دندان
• مراجعه به ارتودنتیست

رژیم و برنامه غذایی کودکان

کودکی که تحت درمان است باید از خوردن غذاهای سفت و چسبنده خودداری کند. این خوراکی‌ها به براکت‌ها آسیب می‌زنند. توصیه‌ می‌شود در هفته‌ اول غذاهای نرم مانند سوپ، آش و پوره به کودک خورانده شود. والدین باید در مقابل خواست آنها برای خوردن شکلات و خوردنی‌های سفت دیگر مقاوت کنند.

داروهای مسکن مصرفی کودکان

بیشتر کودکان آستانه درد کمی دارند. در صورت نیاز به طور حتم ارتودنتیست معالج داروی مسکن لازم را برای کاهش درد تجویز خواهد کرد.

چگونگی بهداشت دهان و دندان

رعایت بهداشت دهان و دندان از مهم‌ترین عوامل تأثیر گذار در ارتودنسی است. دندانپزشک باید صحیح مسواک زدن با وجود براکت‌ها و استفاده از نخ دندان و دهان شویه مخصوص کودکان را به والدین و کودکان آموزش دهد. والدین باید بر این کارها نظارت داشته باشند.

مراجعه به موقع به ارتودنتیست

اگر والدین به طور مرتب کودکان را برای معاینه به مطب یا کلینیک دندانپزشکی ببرند، به این ترتیب بسیاری از مشکلات توسط آنها تشخیص و رفع خواهد شد.

مراقبت از وسایل ارتودنسی در دهان کار ساده‌ای نیست. به خصوص برای کودکان که مدام در حال جست و خیز هستند و احتمال زمین خوردن و برخورد آنها با دیوار یا وسایل وجود دارد.

اگر در اثر ضربه یا حادثه آسیبی جدی به وسایل ارتودنسی در دهان کودکان وارد شود، والدین باید در اسرع وقت با دندانپزشک تماس بگیرند و مورد را توضیح دهند تا بتوانند به طور اورژانسی کودک را نزد او ببرند.

همراهی با کودک در زمان درمان ارتودنسی

والدین طاقت درد کشیدن کودکان را ندارند. در روزهای ابتدایی درمان که درد زیاد است، ممکن است آنها بی طاقت شوند و بزرگسالان تحت تأثیرشان قرار بگیرند. اما بهتر است والدین بر خود مسلط باشند و با راه‌هایی که می‌توانند درد آنها را کاهش دهند. هرگز والدین نباید تسلیم کودکان شوند.